โดย ผู
ช
วยศาสตราจารย
ดร.สุ
ชาติ
แย
มเม
น
228 หลั
กการวิ
เคราะห
วงจรไฟฟ
า (Principles of Electrical Circuit Analysis)
7.7 การปรั
บแก
ตั
วประกอบกํ
าลั
ง
โรงงานอุ
ตสาหกรรมส
วนใหญ
ต
องการปริ
มาณของกํ
าลั
งไฟฟ
าอย
างมากสํ
าหรั
บการ
จ
ายพลั
งงานให
กั
บภาระไฟฟ
าต
าง ๆ ภายในโรงงาน แต
อย
างไรก็
ตามภาระไฟฟ
าเหล
านี้
โดย
ปกติ
มี
ตั
วประกอบกํ
าลั
งแบบตามและค
อนข
างต่ํ
า ในหั
วข
อนี้
จะกล
าวถึ
งวิ
ธี
การเพิ่
มค
าของตั
ว
ประกอบกํ
าลั
งของภาระไฟฟ
า เนื่
องจากภาระไฟฟ
าในโรงงานจะเป
นมอเตอร
เหนี่
ยวนํ
าไฟฟ
า
และเครื่
องจั
กรกลไฟฟ
าอื่
น ๆ ฉะนั้
นเทคนิ
คสํ
าหรั
บการเพิ่
มค
าของตั
วประกอบกํ
าลั
งในที่
นี้
จะ
เป
นแนวทางที่
ประหยั
ดและมี
ความเป
นไปได
ในทางปฏิ
บั
ติ
ทํ
าไมจึ
งต
องมี
การเพิ่
มตั
วประกอบกํ
าลั
ง? ผลเฉลยง
ายมากหากดู
จากความสั
มพั
นธ
ใน
สมการ (7-42) จะเห็
นประโยชน
ของการเพิ่
มตั
วประกอบกํ
าลั
งพอสั
งเขปดั
งนี้
เมื่
อปรั
บแก
ตั
ว
ประกอบกํ
าลั
งของระบบเพิ่
มมากขึ้
น กระแส
rms
I
ซึ่
งเท
ากั
บ
/ [ cos(
)]
rms
v
i
P V
ของระบบ
จะลดลง นั่
นคื
อ
(1)
กํ
าลั
งปรากฎ (
rms rms
V I
) ของภาระไฟฟ
าโดยรวมลดลง ส
งผลทํ
าให
ระบบสามารถ
รั
บภาระไฟฟ
าได
เพิ่
มขึ้
น แต
อย
างไรก็
ตาม ถ
ากํ
าลั
งปรากฏของระบบมี
ค
าคงที่
แล
ว ระบบจะสามารถจ
ายกํ
าลั
งจริ
ง
P
ซึ่
งมี
ค
าเท
ากั
บ
cos(
)
rms rms
v
i
V I
ได
เพิ่
มขึ้
น
(2)
กํ
าลั
งการสู
ญเสี
ยซึ่
งมี
ค
าเท
ากั
บ
2
rms
I R
ในสายส
งของระบบลดลงโดยที่
R
คื
อ
ความต
านทานของสายส
ง
(3)
แรงดั
นที่
ตกคร
อมระหว
างสายส
งลดลง
นอกจากนี้
เมื่
อปรั
บแก
ตั
วประกอบกํ
าลั
งเพิ่
มขึ้
นสู
งกว
า 0.85 สามารถลดค
าปรั
บกิ
โลวาร
จาก
การไฟฟ
าส
วนภู
มิ
ภาค (กฟภ.) หรื
อการไฟฟ
านครหลวง (กฟน.) ได
อี
กด
วย ในป
จจุ
บั
นนี้
การ
ปรั
บแก
ตั
วประกอบกํ
าลั
งให
เหมาะสมคื
อ 0.90 ถึ
ง 0.95
เพื่
อเพิ่
มค
าของตั
วประกอบกํ
าลั
งของภาระไฟฟ
า เริ่
มต
นพิ
จารณาแหล
งกํ
าเนิ
ดกํ
าลั
ง
ส
งผ
านพลั
งงานให
กั
บภาระไฟฟ
าของโรงงานด
วยตั
วประกอบกํ
าลั
งแบบตามดั
งที่
แสดงไว
เป
น
แผนภาพในรู
ปที่
7.15(ก) และเขี
ยนความสั
มพั
นธ
ระหว
างกํ
าลั
งต
าง ๆ บนสามเหลี่
ยมกํ
าลั
ง
สํ
าหรั
บภาระไฟฟ
าดั
งแสดงไว
ในรู
ปที่
7.15(ข) ตั
วประกอบกํ
าลั
งของภาระคื
อ
cos( )
old
ถ
า
ต
องการปรั
บแก
ตั
วประกอบกํ
าลั
งนี้
วิ
ศวกรจํ
าเป
นต
องลดมุ
มตั
วประกอบกํ
าลั
ง
old
ที่
แสดง
อยู
บนสามเหลี่
ยมกํ
าลั
ง จากสมการ (7-47) จะพบว
าค
าแทนเจนต
ของมุ
ม
old
มี
ค
าเท
ากั
บ
อั
ตราส
วนระหว
าง
old
Q
กั
บ
old
P
ฉะนั้
นถ
าต
องการลดมุ
ม
old
แล
วควรเพิ่
มค
ากํ
าลั
งเฉลี่
ย
old
P
แต
วิ
ธี
การนี้
ไม
เหมาะสมในทางปฏิ
บั
ติ
และไม
ประหยั
ดค
าใช
จ
ายพลั
งงานไฟฟ
าเพราะว
า
การเพิ่
มค
า
old
P
จะมี
ผลทํ
าให
เพิ่
มค
าใช
จ
ายพลั
งงานของบิ
ลค
าไฟ